Hazar Denizi’nin Yasal Statüsü Hakkında Anlaşma Üzerine Bir Değerlendirme / An Assessment on Conventıon on the Legal Status Of the Caspıan Sea

Sovyetler Birliğinin çöktüğü 1991 yılından bu güne kadar, Hazar Denizinin yasal statüsünün belirlenebilmesi için her iki yılda bir istikrarla zirveler düzenlenmesine ve küçük ilerlemeler elde edilmesine rağmen, tüm anlaşmazlıkları çözecek sonuca varılamamıştı. 12 Ağustos 2018'de Aktau'da yapılan son zirvede kıyıdaş ülkeler tarafından bir “Anlaşma” imzalanıp, Hazarın yasal olarak “Deniz” olduğu teyit edilmiş ve var olan bazı sorunlar çözümlenerek kıyıdaş ülkelerin kıta sahanlıklarının 15+10 (25) mil ile sınırlı olacağı belirlenmiştir. Hazarın yüzeyine ilişkin sorunlar kısmen çözüme kavuşturulmakla birlikte, mutabakat sağlanamayan konular, özellikle hükümranlık alanlarının dışındaki açık sular, için Birleşmiş Milletlerce 1982'de kabul edilen Deniz Hukuku geçerli hale getirilmiştir. Bu Anlaşmayla ülkemizi de yakından ilgilendiren Trans Hazar Boru Hattı mümkün hale gelirken Hazar'ın uluslararası sularındaki hidrokarbon kaynaklarının sahipliği ve Hazar zemininin nasıl paylaşılacağı hususları daha çok zirvelere konu olacak gibi görünüyor. Bu Anlaşmadan İran kamuoyunun çok hoşnut olmadığı da bir gerçektir. Since, from collapse of Soviets Union till today littoral states of Caspian Sea regularly organized summit almost every two years subjected Caspian's Legal Statüs, but they could not reach an acceptable and reasonable solution. In last summit which held in Aktau/Kazakstan in August 12 littoral states had signed a “Convention” to determine some disputed matters like sovereignity areas, navigaitons rights, security and environment. However, some problems will be subject of international law like Law of Sea accepted by the United Nations Conventioin in 1982. Caspian Convention had being waited by Turkish and European gas bussines people too for having possibility to erect pipeline under Caspian waters to reach Turkmenstan natural gas reserves. While some problems solved by Agreement, same time lots of important problems has left for future Agreement/s like dividing of open sea hydrocarbon reserves and Caspian Caspian. It can be openly said that the most displeased public opinion is in Iran for which there is rejecting risk of Convention by the Iranian Paliament.