Yahya Kemal’in “Ses” Adli (“Ver” Redifli) Rubaisinin Çözümlenmesi

Modern Türk şiirinin kurucu şairlerinden biri hiç kuşkusuz Yahya Kemal'dir. Onu çağdaşı yazar ve şairlerden ayıran temel niteliklerden biri dış dünyaya ait unsurlardan çok, şiirinin içyapısında denediği ve zamanla geliştirip olgunlaştırdığı yeni yaklaşımlara odaklanmasıdır. Bu bahiste/şiir tarihinde şairin adıyla özdeşleşen ana kavram “derûnî âhenk” (rythme intérieur) yani “musiki cümlesi”dir. Aynı zamanda şair, bu kavramla ilgili kafa yoran, bilgi üreten ilk araştırmacılardan biridir de. “Gerçek”/“asıl”/“halis”/“öz” şiir bahsinin temel kavramlarından biri olan “derûnî âhenk”i konuşmalarında/yazılarında ısrarla işleyen Yahya Kemal, bu kavrama giden yolda “iç uyum”/“iç ritim”/“iç musiki” gibi ifadelere de sık sık atıfta bulunur. Konuları derinleştirmesi ve sarih hale getirmesiyle onun, şiir sanatı bağlamında asla bir heveskâr değil, bu işe ömrünü adayan çok yönlü bir mütefekkir olduğu söylenebilir. Bu yazıda, Yahya Kemal'in -biraz da devrin şartlarının zorlamasıyla- konuya ve dış dünyaya yaslanan şiirle ve şiir anlayışıyla arasına mesafe koyup şiirin iç dünyasına doğru çıktığı yolculuğu özetlediği “Ses” adlı (“Ver” redifli) rubaisinden hareketle yaşadığı değişim veya bir başka ifadeyle şairin şiir sanatıyla ilgili orijinal/farklı bir perspektif ortaya koyma çabası çözümlenmeye çalışılacaktır. Yararlanılacak başka örneklerle birlikte bu yorumun birlikte ele alınacağı diğer metinler Nazım Hikmet'in “Bugün Pazar” ile Salah Birsel'in “Şiir Dersi” şiirleri olacaktır.