ÇAĞDAŞ TÜRK RESİM SANATINDA MİZAH VE ELEŞTİRİNİN ÜÇ RESSAMI

Mizah hayatın komik, eğlenceli ve mana verilememiş kısımlarına dair eleştirme ve derinlemesine sorgulama becerisidir. Bu bağlamda insanları güldüren her türlü mimik, hareket, eylem veya bireyin hoş bir vakit geçirmesini sağlayan her olay ve olgu, gülmeyi meydana getiren obje, biçim ya da nesne yapılan mizah olarak ifade edilmektedir. Günümüzde ise mizahtan bağımsız olmayan fakat daha çok mevcut bir kusur yâda zaafın abartılarak sözel ya da görsel olarak eleştirme (taşlama) şeklinde ifadesine ise hiciv diyoruz. Hiciv toplum ve kurumlarındaki aksaklıkları, haksızlıkları ya da insanın hoşuna gitmeyen yönlerini alaya alacak şekilde yermekte iken; mizahta sadece güldürme amacına dayanmaktadır. Hiciv az ya da çok gerçeği yansıtma amacındadır. Mizah ta genel konular, hicivde ise sosyal bir konu ya da toplumu ilgilendiren bir mesele yahut çoğunluğun bildiği gerçek kişilerin hedef alınması esastır. İyi bir mizahçı ve hicivci olmak için yaratıcı ve kıvrak bir zekâya sahip olunmalıdır. Bu yetkinliğe özellikle görsel sanatlarda ulaşılması da bir hayli zahmetlidir. Özellikle Cumhuriyet dönemi sonrasında ülkemizde ya da yurt dışında yaşanan toplumsal, kültürel değişimler o dönemin tanığı ve yansıtıcısı olan Türk resim sanatçılarını da etkilemiştir. Türk resminde mizahın ve hicvi geleneksel karikatürün dışına çıkarak farklı malzeme ve teknikle yüzey üzerine resimsel bir dille aktarılması olgusu üç sanatçımız üzerinden literatür taraması yapılarak plastik imgeler bağlamında analitik olarak incelenmiş ve çözümlemeye çalışılmıştır. Yeni bir üretim biçimi olarak karikatürden sıyrılıp resim sanatında hicvi mizahla sentezleyerek resimsel ifadesini sağlayan Fikret Mualla, Cihat Burak ve Mevlüt Akyyıldız'ın eserleri üzerinden yeni bir bakış açısı oluşturulmaya çalışılmıştır.