LİSEYE GEÇİŞ SINAVLARINDAKİ TÜRKÇE SORULARINDA YER VERİLEN METİNLERDEKİ EKSİLTİLERİN İNCELENMESİ

Birey, doğduğu andan itibaren bulunduğu çevrenin ihtiyaçları için yetiştirilmeye başlar. Bu yetiştirme durumu hem bireyin topluma uyum sağlaması hem de toplumsal düzenin sürekliliğinin korunmasını sağlamaktadır. Ailede başlayan bu yetiştirilme kavramı çocuk belirli bir yaşa geldiğinde okul kurumunun çatısı altında eğitim öğretim kapsamına girer. Okullar müfredatlarla kendilerine, kazandıracakları istendik davranış ve öğrenme alanlarını içeren planlar hazırlar. Ülkemizdeki eğitim sisteminde kademelendirilmiş ve çeşitli öğrenme alanlarını kapsayan 12 yıllık zorunlu bir süreç bulunmaktadır. Çocuklar kademeler arası geçişlerde planlı olarak ölçme ve değerlendirmeye tabi tutulurlar. Bu değerlendirmeler çocukların ilgi ve yeteneklerine yönlendirilmesi konusunda önem arz etmektedir. Değişen dünya ve değişen ihtiyaçlar eğitimde de değişikliklerin meydana gelmesine neden olmaktadır. Lise kademesine geçecek öğrenciler, 2000'li yıllardan itibaren OKS, SBS, TEOG ve LGS gibi sınavlarla puanlandırılarak belirlenen okullara yerleştirilmektedir. Öğrencilerin sonraki hayatlarına şekil verecek olan bu sınavların içeriği alanında uzman kişilerce Bakanlık bünyesinde hazırlanmaktadır. Bu sınavlarda sözel ve sayısal olarak iki bölüm bulunmaktadır. Sözel bölümdeki Türkçe soru yapıları değerlendirildiğinde paragraf sorularının sayısal olarak fazla olduğu saptanmaktadır. Paragraf yapıları genel hatlarıyla değerlendirildiğinde Türkçe soruları açısından genel bir yargıya varmak mümkün olabilecektir. Metin birçok ölçütü içinde barındıran bir yapıdır. Çalışmada 2012-2021 yılları arasındaki liseye geçiş sınavlarındaki Türkçe sorularında yer verilen metinlerdeki eksiltili yapılar ve bunların türleri doküman analizi yapılarak tespit edilmiştir. MEB üzerinden erişilen sınavlar çevrim içi ortamda indirilmiş içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın sonucunda metinlerdeki eksilti yapılarının yıllar içinde herhangi bir korelasyona sahip olmadığı görülmüştür. Eksilti türleri özne, tamlayan, nesne, yüklem ve tümce eksiltisi olarak sınıflandırılmış incelenen metinlerde en fazla özne eksiltisine en az ise nesne eksiltisine rastlanmıştır.