GENÇLİK VE AHLAKİ KAYITSIZLIK: LİSE ÖĞRENCİLERİNİN AHLAKİ KAYITSIZLIK DÜZEYLERİ ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Ahlaki kayıtsızlık, ahlak dışı davranışlar sergileyen ve bu nedenle de suçluluk ve utanç gibi bir takım olumsuz duygular yaşayan bireylerin çeşitli mekanizmalar yoluyla bu tür olumsuz duygulardan kurtulmak için başvurdukları yöntemlerden birisidir. Bu araştırmada, lise öğrencilerinin ahlaki kayıtsızlık düzeyleri bazı değişkenlere göre incelenmiştir. Araştırma, Çorum il merkezinde 226'sı kız, 150'si erkek olmak üzere toplam 376 öğrenci ile yürütülmüştür ve öğrenciler araştırmaya gönüllü olarak katılmıştır. Çalışmada kişisel bilgi anketi ile Bandura ve arkadaşları (1996) tarafından geliştirilen ve Yavuz-Birben ve Bacanlı (2017) tarafından Türkçe'ye uyarlaması yapılmış olan “Ahlaki Kayıtsızlık Ölçeği” (Moral Disengagement Scale) kullanılmıştır. Veriler IBM SPSS Statistics (v22) paket programı ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t-testi, varyans analizi ve Post Hoc (LSD) testleri kullanılmıştır. Araştırmada, Ahlaki Kayıtsızlık Ölçeğinin (AKÖ) Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı .86 olarak hesaplanmıştır. Araştırma sonucunda, ahlaki kayıtsızlık ölçeğinden alınan genel puan ortalamasının ortanın üzerinde olduğu görülmüştür (X̄=1.73). Cinsiyet, toplumun onaylamadığı bir davranışa ailenin tepkisi, ahlaki kuralların aile içinde vurgulanma sıklığı ve kendisi hakkında kararların ailede alınma şekli değişkenlerine göre örneklem grubunun ahlaki kayıtsızlık puan ortalamalarının anlamlı bir şekilde farklılaştığı tespit edilmiştir. Sınıf düzeyi, anne ve baba eğitim durumu değişkenlerine göre ise, ahlaki kayıtsızlık puan ortalamalarında anlamlı bir farklılaşma bulunmamıştır.