KIRGIZ BİY MAHKEMELERİ HAKKINDA KISA BİR ANALİZ (XVIII-XX yy.)

Öz Yaratıldığı günden bu yana şu ya da bu sebepten ötürü topluluk halinde yaşama mecburiyeti ile karşı karşıya kalan insanlığın, hayatını belli bir hukukî düzen içerisinde devam ettirmek için gündelik hayatta belli kanunların vaz edilişi mecburiyeti elbette ki tartışılamaz. XVIII-XX. yy (Hokand Hanlığı devrinde) Kırgız halkının hukuk anlayışının teşekkül etmesi konusunda Biy Mahkemelerinin yeri önemlidir. Öyle ki, Biy Mahkemeleri sadece bir yargı müessesesi olarak hizmet vermekle sınırlı kalmamış, aynı zamanda Kırgız halkının hem adlî hem idarî işlerinden sorumlu esas resmî mercii olmuştur. Bu makalemizde Biy Mahkemeleri hakkında kısaca bilgi verilecektir. Özellikle müessesenin yapısı, işleyiş tarzı, biy-manapların tayini, azli, maaşı, mahkemede kabul edilen deliller, mahkemece verilen kararların kısaca tanıtımı gibi konular üzerinde durulacaktır.