İBNU’L-ESÎR’İN en-NİHÂYE FÎ GARÎBİ’L-HADÎS İSİMLİ ESERİNDE ALLAH’IN İSİM VE SIFATLARI KONUSUNDAKİ TE’VİLLERİ

Öz Mecduddîn İbnu'l-Esîr (ö. 606/1210) hicrî VII. asrın önemli hadis âlimlerinden birisidir. O'nun en önemli eserlerinden birisi hadislerde bulunan garîb kelimeleri alfabetik sırayla açıkladığı “garîbu'l-hadîs” ilmine dair hadis kaynaklarının önde gelen tasniflerinden en-Nihâye fî Garîbi'l-Hadîs ve'l-Eser'idir. Bu eserde Allah'ın isim ve sıfatlarıyla ilgili yorumlar ve te'viller dikkat çekmektedir. İbnu'l-Esîr, kelimeleri alfabetik olarak zikrederken varsa Allah için kullanılan isim ve sıfat manâsı öncelikle kelimenin bu manâlarını zikretmiştir. Bu durum onun esmâ-i hüsnâ ve sıfatlar meselesine verdiği önemi ortaya koymaktadır. İbnu'l-Esîr hadislerde haber verilen haberi sıfatları, teşbih ve tecsîm andıran ifadeleri Arap dilinin edebî özelliklerini kullanmak suretiyle zâhir anlamından başka anlamlarda yorumlamakta bunları te'vîl etmektedir. Bu çalışmada İbnu'l-Esîr'in bu te'villeri, tevillerinde izlediği yöntem, en-Nihâye'nin müteşabihlerin te'vîli bakımından garîbu'l-hadisler arasındaki yeri ve İbnu'l-Esîr'e müteşâbih hadislere yönelik te'villerinde yöneltilen eleştiriler incelenmektedir.