Kırgızistan’da Dini Durum ve Sovyet Sonrası Dini Gelişmeyi Besleyen Etkenler

Maveraunnehir bölgesinde gelişen İslami kültür havzası, Kırgız dini kültürünü de beslemiş, onların Orta Asya Sünni-Hanefi İslami anlayışının bir parçası olmasını sağlamıştır. Sovyetler Birliği dönemindeki ateist baskılar toplumdaki dini bilgi ve mefkureyi ciddi ölçüde zaafa uğratmıştır. Bundan sonraki toparlanma çalışmalarında çok yönlü müdahalelere mazur kaldılar. Dış kaynaklı dini etki gruplarının dini alanı yönlendirme çalışmaları, yerel geleneksel yapının koruma refleksi ile karşılandı. Bu refleks ülkenin dış kaynaklı en yaygın ve güçlü dini etki gurubu olan Tebliğ Cemaatinin yerelleşmesini sağlamıştır. Aynı refleks Müslüman olmayan misyonerlik amaçlı dini grupların etkisizleşmesini sağlamıştır. Kırgızistan'da ciddi bir dindarlaşma süreci yaşanırken bu süreçte dini anlayışı besleyen en önemli iki mekanizmadan biri medreseler diğeri de Cami merkezli çalışmalar yapan Tebliğ Cemaatidir. Her iki mekanizma da Sünni-Hanefi-Matüridi bir anlayış yönünde faaliyet göstermektedir. Devletin laiklik tavrının, dini alanın dışında kalmak olarak ortaya çıkması, ülkenin en önemli din eğitimi kurumları olan medreselerin özel alanda kalmasını sağlamakta bunların devlet kurumu olarak ulusal eğitim sistemin içine alınmasını önlemektedir. Bununla beraber İlahiyat Fakültelerinin standartları devlet tarafından onaylanarak eğitim sistemi içine alınmıştır. Bu kurumların mensupları ile medrese mensupları dini eğitim kurumlarının Devlet bünyesine alınarak din eğitiminin ulusal eğitim sistemi içinde yer alması talebini dillendirmektedirler. Kırgızistan'daki dini hayatın geleceğini bu konudaki gelişmeler belirleyecektir.