PEYZAJ ESTETİĞİ VE BU BAĞLAMDA ÜRETİLMİŞ OLAN TEORİLER

İnsan-çevre ilişkisi ve arasındaki etkileşim, özel bir ilgi gerektiren ve incelenmeye değer bir konudur. İnsanların belirli peyzajlara (teorilerin ve hipotezlerin ön gördüğü özelliklere sahip olan mekan düzenlemelerine), farklı, karakteristik, yaygın ve belirgin bazı tepkiler verdiği bilinmektedir. İnsan peyzaj etkileşiminin incelendiği alanlardan biri de estetiktir. Estetik özellikle Batı Avrupa'da, ünlü düşünürler tarafından 18. Yüzyılda ortaya atılmış ve felsefede önemli bir çalışma alanı haline gelmiştir. Bunun yanında çevre estetiği ve peyzaj değerlendirme kapsamında bir çok farklı araştırmacı kültürel ve evrimsel açılardan çeşitli teoriler ortaya koymuştur. Bunların en başında Prospect-Refuge teorisi, savana hipotezi, Bilgi İşleme Teorisi, Duyusal Değerlendirme teorisi, biofili hipotezi, Genius locie ve Topofili teorileri gelmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada, estetiğin tanımından yola çıkılarak bir peyzaj estetiği tanımlaması yapılmıştır. Çalışma kapsamında sözü edilen teoriler ve peyzajla olan ilişkileri tanımlanmış ve bu çerçevede şimdiye kadar literatürde bulunan önemli bulgular aktarılmıştır. Çalışma sonucunda evrimsel ve kültürel teorilerin bütünleştirilmesi gerekliliğinin altı çizilmiştir.